Ka hanga painga ake te pire hou hei āwhina i te Māori

  • Parekura Horomia
Maori Affairs

Kei te tautoko te Minita mō ngā Take Māori, a Parekura Horomia, i ngā whakapainga ki çtahi ture, mai i ngā whakarerekētanga kei roto i te Pire Take Māori 2007.

I whakatakototia te Pire ki te Whare inātata nei, hei hanga rerekētanga, hei whakatika i ētahi wâhanga ture e mau ana ināianei. E whā ngā momo ture ka whakarerekētia, kia eke ki ngā take tuatahi a te Kāwanatanga, kia whakatika rānei i ētahi kōhikohiko, e kīana a Horomia.

“Ko tētahi o ngā whakarerekētanga koia nei ka āwhina i tēnei Kāwanatanga ki te whakatutuki i tā mātou piriponotanga ki te whakatau i ngā kerēme Tiriti hītori i mua o te tau 2020.”

Ko tētahi o ngā whakarerekētanga e whakaarotia ana ki te Ture Tiriti o Waitangi 2007, ko te whakamāha ake i te nui rawa o ngā mema noa iho kei runga i te Rōpū Whakamana i te Tiriti o Waitangi, mai i 16 atu ki 20. Mā konei e āwhina i te Taraipiunara ki te whakatutuki i ngā mahi nui ake kei a rātou.

“Me tētahi whakarerekētanga ka tohu i te whakapakaritanga i te hononga i waenga i te Karauna me Ngāti Tūwharetoa,” e kī ana a Horomia.

He whakarerekētanga ki tekiona 10 o te Ture Poari Kaitiaki Mâori 1955, ka whakahou i te utunga ā-tau ka utua e te Karauna ki te Poari Kaitiaki Māori o Tūwharetoa, ($1.5 miriona) kua whakaaetia i raro i tētahi kirimini hou e pâ ana ki te Moana o Taupo.

Me ētahi ake whakarerekētanga e whakaarotia ana ka:

  • Whakarite i te pakeketanga pōti ki te 18 tau ki roto i Ture Poari Kaitiaki Māori 1955;
  • Whakatika i ētahi hē tuhinga pakupaku nei kei roto i Te Ture Whenua Māori 1993; me te
  • Whakatika i te Ture Poari Kaitiaki Māori o Maniapoto 1988, hei whakatū Kōmiti Whakahaere Ā-rohe kia tū hei māngai mō ngā marae honohono a Maniapoto kei te Ākau o Kāwhia, me te whakawhiwhi i ētahi ake mahi whakatika pakupaku ki taua Ture.

“I runga i te whānuitanga, he āhua rite ki te whakapai whare ngā whakarerekētanga nei, ēngari he mea whakahirahira ki ngā rōpū ka whakapā mai ēnei whakaritenga ki a rātou,” e kī ana a Horomia.